Het eerste en het laatste - Simon Vestdijk - ebook

Vestdijk schreef  dit vierde deel over Gustav Mahler in 1957, met het oog op het Mahler-jaar van 1960. In een tijd waarin Mahlers muziek nog niet algemeen was geaccepteerd en in de artikelen die over hem verschenen alleen de biografische feiten en wat eenvoudige muzikale karakteriseringen werden genoemd, schreef Vestdijk een hartstochtelijk en tegelijk kritisch pleidooi voor Mahler. Op analytische en emotionele gronden verdedigt hij Mahlers muziek. Ook al stelt Vestdijk in deze monografie technische kwesties aan de orde, het is voor hem hoofdzaak Mahlers muziek emotioneel meer toegankelijk maken.De originaliteit en grondigheid van Vestdijk s muziekstudies maken De verzamelde muziekessays tot een waardevol deel van zijn indrukwekkende oeuvre.

Vestdijk schreef tussen 1945 en 1953 veel polemische essays, die in 1956 in deze bundel verzameld zijn onder de titel Zuiverende kroniek. Vestdijk zei zelf: `En nu deze vraag: wat doet een polemist? Evenals de moralist zegt de polemist gewoonlijk niet wat de mensen moeten doen, hij zegt wat de mensen moeten laten. Hij zuivert. Vandaar de titel van de bundel. De verzameling toont vooral Vestdijks enorme veelzijdigheid,die het mogelijk maakt dat in deze bundel niet alleen opstellen over Amerikaanse oorlogsromans, maar ook zijn visie op religieuze problemen en het raadsel Shakespeare verzameld zijn. Zijn scherpe stukken over het vroege werk van W.F. Hermans of Gerard Reve s De avonden staan hier naast artikelen over Rimbaud, Rilke, Du Perron, Gorter en Nijhoff.

In dit laatste deel, Verspreide muziekessays, zijn ongepubliceerde en verspreid gepubliceerde opstellen van Simon Vestdijk over muziek opgenomen. De meeste beschouwingen zijn de directe weerslag van Vestdijks indrukken van en intensieve omgang met de muziek. Vestdijks muzikale passie komt daarnaast schitterend naar voren in een aantal polemische stukken.De Verspreide muziekessays bevat onder meer enkele uitvoerige boekbesprekingen, opstellen over de muziek van Vermeulen, Escher en Toscanini, en essays over de hechte band tussen muziek en andere disciplines: over Bach en de muziekpsychologie, en `Astrologische beschouwingen over Gustav Mahler .De originaliteit en grondigheid van Vestdijk s muziekstudies maken De verzamelde muziekessays tot een waardevol deel van zijn indrukwekkende oeuvre.

In De symfonieën van Anton Bruckner en andere essays over muziek worden twee facetten van Vestdijks muzikale activiteiten gecombineerd. Het eerste deel bevat een groot artikel over de symfonieën van Anton Bruckner, vergelijkbaar met eerdere essays over Mahler en Sibelius. Vestdijk bespreekt echter elk type symfoniedeel (Eerste deel, Adagio, Scherzo, Finale), dat hij inleidt met een esthetisch betoog en afsluit met enkele opmerkingen over Bruckners invloed. Het tweede deel bevat korte opstellen, de meeste gewijd aan componisten en hun werken, vaak naar aanleiding van pas verschenen grammofoonplaten. Vestdijk stelt zich minder provocerend op dan in zijn eerste muziekboeken, maar zijn meningen blijven even origineel als doordacht.De originaliteit en grondigheid van Vestdijk s muziekstudies maken De verzamelde muziekessays tot een waardevol deel van zijn indrukwekkende oeuvre.

Hoe schrijft men over muziek? heeft dezelfde opzet als Het kastje van Oma en Muziek in blik. Het is een bundeling van korte opstellen, die steeds over één componist gaan, waarin Vestdijk, half aforistisch, half beargumenterend, zijn meningen onder woorden heeft gebracht. Vestdijk weet muzikale vaktaal begrijpelijk te maken voor leken en hij slaagt erin muzikale analyses te koppelen aan literaire thema s.De originaliteit en grondigheid van Vestdijk s muziekstudies maken De verzamelde muziekessays tot een waardevol deel van zijn indrukwekkende oeuvre.