Glubkes oordeel en over het monster van Frankenstein - Willem Brakman - ebook

`Glubkes oordeel is het verhaal van een eenzame antiquair in een hem op zijn best onverschillig gezind dorp. Dat dorp en die Glubke blijken uitverkoren voor het Laatste Oordeel, dat zich kermisachtig aandient, maar waarmee niet te spotten is. `Over het monster van Frankenstein is een essay over de `gothic novel van het eind van de achttiende eeuw, een genre dat vooral in Engeland een grote, maar kortstondige bloei heeft gekend. Willem Brakman gaat na hoe het komt dat wat ons op de lachspieren werkt, als een spookhuis op de kermis, door de tijdgenoot bloedserieus werd genomen. Impliciet stelt hij zijn eigen verwerking van de `bovennatuur tegenover die van snel verblekende succesboeken. Tijdgenoten van de `gotiek die het wel gehouden hebben (Byron, Shelley) ontkomen evenmin aan Brakmans oordeel.

Alles in Het groen van Delvaux baadt, hoe kan het ook anders met zo n titel, in een onwerelds, surreëel licht. Maar het is er niet minder herkenbaar om. Op De Wildenborch, het kasteel van de dichter Staring, blijkt een soort academisch instituut te zijn gevestigd, waar een zonderling groepje hoogleraren cursussen geeft aan studenten die zich niet minder merkwaardig gedragen, zij het dat ze voor de kenner menig déjà vu in petto hebben. Voor de colleges, vaak in extenso weergegeven, geldt dat laatste a fortiori. Liefdesgeschiedenissen lopen overal dwars doorheen, net als de bij Delvaux nimmer ontbrekende naakte vrouwen. En Brakman zou Brakman niet zijn wanneer naijver en wrok niet, op de achtergrond, herkenbaar waren als de eigenlijke drijfveren van de voornaamste personages.

In Het goede boek blikt een bejaarde man terug op zijn leven in de stadjes T., A. en H., die aan een stoomtramlijn liggen te wachten op een Eerste Wereldoorlog. In H. valt hem een kast van een huis toe, dat hem later weer wordt ontfutseld; veel vrouwen spelen er een rol, mogelijke familieleden, dienstboden natuurlijk, hoeren wonen er ook; enkele mannen, een dokter, een notaris, later horden krijgslui, spelen bijrollen, hoezeer ook cruciaal; en dan is er het goede boek, waarin de held zijn binnengedachten optekent, in Het goede boek cursief weergegeven. De sfeer van het saaie, broeierige, kneuterige en in de letterlijkste zin intrigerende leven van rond de eeuwwisseling schept Brakman met meesterhand; de geest van een oude, achterdochtige, wat verwarde man loopt ingenieus over in die van de marionettenspeler die op onnavolgbare wijze aan de touwtjes trekt. Veel personen worden in Het goede boekter aarde besteld, ja, een hele generatie; maar Brakman kent het geheim van de daarbij zo in h…