De vogels om het erf - Theun de Vries - ebook

`Je bent mijn prooi die mij voor korte tijd / Een trilling schenkt van menselijkheid. Deze versregels van Eugenio Montale vormen het motto voor dit fascinerende boek van Theun de Vries. De `prooi is hier een jonge deserteur, in de nawinter aangetroffen in de verlaten wildernis van een noordelijk grensgebied, waar aan de ene kant arme vissers en dagloners rondom de enkele gezeten hoeven wonen, aan de andere kant `het onmetelijke rijk zijn vijandige ruimten uitbreidt, waaruit nu en dan de blauwe dragonders tevoorschijn stormen als het er om gaat hun zwakkere buren te terroriseren. Bevat de roman hiermee een politieke aanklacht? Politiek is nauwelijks nog aan de orde in de primitieve boerse gemeenschap, waar pas voor het eerst geruchten opdoemen van spoorwegen en mijnbouw. Is Het zondagsbed een sociale roman omdat Helvi de onaantastbare, leeftijdloze meesteres van de hofstede de levenskracht van haar werkvolk voor haar liefdeshonger gebruikt? Is het een zedenroman omdat een onstuimige s…

Een talentvolle jonge schilder leert het vak in een Brabantse provinciestad. Zijn leermeester schildert louter Bijbelse taferelen, zoals eigenlijk al zijn tijdgenoten, maar zelf kan hij het niet laten moergrobben op het doek te smokkelen: vaak onooglijke, duivelse wezentjes, die het slechte in de mens verbeelden. De moergrobben groeien uit tot zijn handelsmerk: van heinde en verre komen hovelingen en geestelijken naar zijn werkplaats om zijn schilderijen te bewonderen en te kopen.

Hannie Schaft, bekend als ‘het meisje met het rode haar’, zit tijdens de Tweede Wereldoorlog in het verzet. Haar strijd tegen de Duitse bezetter verhardt wanneer Hugo, haar geliefde, wordt opgepakt. Genadeloos beslist ze als rechter én beul over het lot van collaborateurs, totdat de Duitsers haar uiteindelijk arresteren en in de duinen van Bloemendaal fusilleren – slechts twee weken voor de bevrijding. Theun de Vries baseerde zijn roman op het ware verhaal van Hannie Schaft (1920-1945). Het is een genuanceerd portret van een jonge vrouw, die tegenover de terreur van de nazi’s haar idealen overeind hield. Het meisje met het rode haar verscheen in 1956 en sindsdien wordt deze klassieke oorlogsroman keer op keer herdrukt. De gelijknamige film, met Renée Soutendijk in de hoofdrol, was zeer succesvol.

Xenia Danilina is in de jaren dertig van de negentiende eeuw in Siberië opgegroeid: een mooie, sterke vrouw die als apothekeres te paard alle buurtschappen rond Irkoetsk afgaat. Zij is weliswaar in de revolutionaire opvattingen van haar vader opgevoed, maar haar huwelijk met een gewiekste financier verplaatst haar leven naar het weelderige bestaan van de Sint-Petersburgse aristocratie. Aan die weelde raakt zij zo verslaafd, dat zij ervoor een slecht huwelijk op de koop toe neemt. De Russische samenleving, geschokt door de barbaarse Krimoorlog, ondergaat met de komst van een nieuwe tsaar grote veranderingen: de lijfeigenschap wordt opgeheven, de censuur getemperd en ondergronds groeit een hernieuwde revolutionaire beweging. Al relatief jonge weduwe, beleeft Xenia haar grote liefde met iemand die zij twintig jaar geleden in Siberië ontmoette, maar haar geluk wordt bruut verstoord als zij plotseling wordt geconfronteerd met de affaire die haar grillige zoon, Arkadi, met een van haar p…