De kleine Huizinga - Willem Otterspeer - ebook

In De mislukkingskunstenaar, het eerste deel van zijn Hermans-biografie, schetste Willem Otterspeer het beeld van een schrijver die zijn ambities telkens zo hoog opschroefde dat hij wel moest falen. Deze georkestreerde mislukkingen bleken een inspirerend effect te hebben op zijn creativiteit en schrijverschap. In dit tweede en laatste deel van de biografie laat Otterspeer zien hoe de rancune zich een weg vreet in het leven van Willem Frederik Hermans. De ene na de andere vriend wordt de deur gewezen, zijn wetenschappelijke carrière lijdt schipbreuk en ook zijn persoonlijke leven brandt op in toenemende eenzaamheid. De verhuizing, begin jaren zeventig, naar zijn geliefde Parijs verergert die eenzaamheid alleen maar. Angst en achterdocht, wrok en wraak vormen de definitieve determinanten van zijn bestaan. In De zanger van de wrok komt de levensbeschrijving van een van de belangrijkste figuren uit de naoorlogse Nederlandse literatuur tot een even grootse als ontluisterende conclusie.

EEN PLEIDOOI VOOR DE UNIVERSITEIT In dit pamflet betoogt Willem Otterspeer dat er twee vormen van kennis bestaan: die welke op zekerheid is gestoeld, en die welke waarschijnlijkheid als norm hanteert. Door de opkomst van de bètawetenschappen is de ‘zekere’ kennis aan universiteiten de enige maatstaf geworden. Met alle gevolgen vandien: uit de hand gelopen specialisatie, overproductie en versplintering van het onderwijs. Otterspeer draagt ook een oplossing aan. De Nederlandse universiteiten moeten zich gaan vormen naar het Amerikaanse model: een brede bachelor op basis van de humaniora met onderwijs dat niet meer gerelateerd is aan onderzoek.

De vestiging van de macht is het tweede deel van Willem Otterspeers magnum opus over de geschiedenis van de Leidse universiteit. De onstuimige stichtingsjaren zijn achter de rug, en de universiteit gaat van de barokke praal van de late zeventiende eeuw over in de schittering van de Verlichting. In zijn scherpzinnige, meeslepende stijl verhaalt Otterspeer van de vogels van zeer uiteenlopende pluimage die de universiteit bezochten. Buitenlandse studenten bleven de universiteitsstad een kleurrijke aanblik bieden, hun afwijkende omgangsvormen, hun hoge opvattingen van eer bleven garant voor heftige misverstanden. In hun gevolg trekt een pittoreske tocht van schermmeesters en boekdrukkers, hoeren en nachtwachten door het beeld. Na Het bolwerk van de vrijheid, 1575-1672 (verschenen in 2000) zullen in de reeks Groepsportret met Dame de komende jaren nog verschijnen: De werken van de wetenschap, 1776-1876 en De strategie van de aanpassing, 1877-2000.

Er is geen boek in de Nederlandse cultuurgeschiedenis dat zo spraakmakend is geweest als Herfsttij der middeleeuwen. Het is een synthese van de beeldende kunst en literaire bronnen, van de verstilde sfeer van de Vlaamse primitieven en de klacht om het bestaan in het werk van de contemporaine dichters en schrijvers – dit alles gezien tegen de achtergrond van schitterende feesten in extravagante kledij en van pompeuze praal. Erudiet en beeldend beschrijft Johan Huizinga in de vurige kleuren van de herfst de teloorgang van de laatmiddeleeuwse beschaving. Van Latijnse, Franse en Duitse citaten worden vertalingen gegeven. Een tijdtafel, een stamboom van het Bourgondische vorstenhuis en een nawoord maken deze uitgave van Herfsttij der middeleeuwen werkelijk compleet