De bruid van Marcel Duchamp - K. Schippers - ebook

Het bekendste werk van de Frans-Amerikaanse kunstenaar Marcel Duchamp (1887-1968) is het grote glas met de titel De bruid ontkleed door haar vrijgezellen, zelfs. Maar wie is die bruid, over wie Duchamp nooit een woord heeft gezegd? Zijn geheime liefde misschien, van vlees en bloed? K. Schippers gaat haar zoeken in de vele steden waar Duchamp heeft gewoond en gewerkt. Waar hij ook komt, in Parijs, München, New York of in Marcels geboorteplaats Blainville-Crevon, steeds belandt hij door een geestig toeval in de meest uiteenlopende verhalen. Al lezend reizen wij mee in deze Schipperiaanse mengeling van speurtocht, essay en liefdesgeschiedenis.

Eb is de derde bundel van K . Schippers met verhalen en beschouwingen over kijken en zien. Het titelverhaal van Eb gaat over de wijde landschappen van de Franse schilder Yves Tanguy, `een beeldend equivalent van wat er overblijft als iemand niet meer in staat is betekenis aan wat dan ook toe te kennen . Schippers laat zich leiden door het werk van schilders als Balthus, Vuillard en Canaletto, door de blinde John Hull, die hoopt dat het in de kamer gaat regenen zodat hij een geluidsafdruk krijgt van zijn interieur en door andere mensen en dingen die hem dichter bij het allergewoonste brengen.

De bevrijding door de ogen van de negenjarige K. Schippers – I got rhythm, het kaalscheren van meisjes, het schieten op de Dam. In de bioscoop is hij zo kapot van George Gershwin dat hij hem gaat zoeken in New York, je hoort het vluchten, in elke song. Later volgt hij Kurt Schwitters, op de vlucht voor de nazi’s in Noorwegen, je ziet het aan ieder werk. De reizen vervlecht hij met zijn jeugdherinneringen aan de oorlog en flarden familiegeschiedenis. De routes van zijn jeugd en de routes van zijn idolen, begeleid door de crooners van het American Songbook.

Tekst van een lezing gehouden in Dordrecht op 6 maart 2005.

Wat gebeurt er op Andermans wegen? Stanley Brouwn telt zijn stappen. Jan Hanlo zoekt iets wat voor elke liefde geldt, van wie je ook houdt. Netty Rosenfeld filmt het meest kwetsbare, ononderbroken. ‘Ze doen een gooi naar iets groots,’ zegt K. Schippers, ‘met gedichten, een film, een tekening. Hun leven hangt ervan af.’ Thom Mercuur bouwt onder water een museum. Hans Faverey tolt met de taal. Bij Jan Roeland zie je wat een ei, een tafel, een eend voor je kunnen betekenen. In Andermans wegen fonkelt het geringste, en verrast K. Schippers ons met zijn verwonderde blik en bewonderende woorden.

‘De taal is m’n zuurstof, als ik iets beschrijf, ben ik er.’ Dat denkt K. Schippers terwijl hij in Londen een adres zoekt. Hij vergist zich, loopt in een verkeerd deel van de stad, waar een straat toevallig dezelfde naam heeft. Een ondertitelaarster, een schilder uit Vietnam en andere voorbijgangers proberen hem te helpen zoeken. Komt hij samen met hen in het leven van de taal terecht? In een wereld vol motto’s en letterspelen leiden ze hem naar iets heel anders dan de gezochte straat. Vlak bij zee, aan de Nederlandse kust, ontdekt hij de bronnen van de taal. Het is alsof ‘de woorden die ons op de laatste paar bladzijden ter wille zijn geweest, niet anders konden dan ons hierheen brengen’. Bij K. Schippers raakt de taal zelf betoverd – met talrijke foto’s en tekeningen als bewijs.